Egzamin maturalny

1. Podstawy prawne

Egzamin maturalny jest przeprowadzany na mocy przepisów określonych w Rozdziale 3b ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz.U. z 2020 r. poz. 1327, z późn. zm.).

1. Cel matury

Egzamin maturalny pełni trzy zasadnicze funkcje:

1. stanowi poświadczenie osiągnięcia przez absolwenta wymaganego prawem poziomu wiadomości i umiejętności w zakresie:

• języka polskiego, matematyki i wybranego języka obcego nowożytnego – w przypadku zdania wszystkich egzaminów obowiązkowych w części pisemnej (na poziomie podstawowym) oraz w części ustnej (bez określania poziomu)
• jednego wybranego przedmiotu w części pisemnej na poziomie rozszerzonym, a w przypadku języków obcych nowożytnych – na poziomie rozszerzonym albo dwujęzycznym

1. określa poziom wykształcenia ogólnego absolwentów w zakresie przedmiotów, z których przystępowali do egzaminów
2. zastępuje egzamin wstępny do szkół wyższych, które wykorzystują wyniki egzaminu maturalnego z danego przedmiotu lub przedmiotów – przede wszystkim na poziomie rozszerzonym – jako kryteria w procesie rekrutacji.

Egzamin maturalny nie jest obowiązkowy, co oznacza, że każdy absolwent szkoły ponadpodstawowej samodzielnie podejmuje decyzję o przystąpieniu do niego.

Zdany egzamin maturalny nie stanowi gwarancji przyjęcia na wybrany kierunek studiów. Warunki rekrutacji określa senat każdej uczelni, a próg punktowy, od którego w danym roku akademickim są przyjmowani kandydaci, może być różny w kolejnych latach akademickich. Warto podkreślić, że uczelnia może przeprowadzać dodatkowe egzaminy wstępne. Egzaminy te nie mogą jednak dotyczyć przedmiotów objętych egzaminem maturalnym.

1. Zakres matury

Egzamin maturalny sprawdza, w jakim stopniu absolwent spełnia wymagania określone w podstawie programowej kształcenia ogólnego z danego przedmiotu:

• dla zakresu podstawowego – w przypadku egzaminu maturalnego na poziomie podstawowym
• dla zakresu podstawowego i rozszerzonego – w przypadku egzaminu maturalnego na poziomie rozszerzonym
• dla oddziałów dwujęzycznych – na poziomie dwujęzycznym (dotyczy wyłącznie egzaminu maturalnego z języków obcych nowożytnych).

1. Przedmioty obowiązkowe i dodatkowe na maturze

1. Egzamin maturalny jest przeprowadzany z przedmiotów obowiązkowych oraz przedmiotów dodatkowych i składa się z części pisemnej oraz z części ustnej.

PP - poziom podstawowy

PR - poziom rozszerzony

PD - poziom dwujęzyczny

a - absolwent przystępuje do egzaminu z tego samego języka obcego nowożytnego wybranego jako przedmiot obowiązkowy w części pisemnej i w części ustnej.

b - do egzaminu z języka mniejszości narodowej jako przedmiotu obowiązkowego przystępują wyłącznie absolwenci szkół i oddziałów z językiem nauczania danej mniejszości narodowej.

c - do egzaminu z języka obcego nowożytnego jako przedmiotu dodatkowego na poziomie dwujęzycznym może przystąpić każdy absolwent, niezależnie od typu szkoły, do której uczęszczał.

d - jeżeli absolwent zdecyduje się przystąpić do części ustnej egzaminu z języka mniejszości etnicznej, języka mniejszości narodowej, języka obcego nowożytnego lub języka regionalnego - musi również przystąpić do części pisemnej egzaminu z tego samego języka odpowiednio na poziomie rozszerzonym albo - wyłącznie w przypadku języka obcego nowożytnego - rozszerzonym albo dwujęzycznym.

e - opcje wyboru języka obcego nowożytnego jako przedmiotu obowiązkowego oraz dodatkowego zostały przedstawione odrębnie.

1. W przypadku egzaminu maturalnego z przedmiotów dodatkowych:

• absolwent przystępuje obowiązkowo do jednego egzaminu w części pisemnej na poziomie rozszerzonym, a w przypadku języków obcych nowożytnych – na poziomie rozszerzonym albo dwujęzycznym (szczególne uprawnienia lub obowiązki w tym zakresie – patrz pkt D3–D7 poniżej)
• absolwent ma również prawo przystąpić do egzaminu z nie więcej niż pięciu kolejnych przedmiotów oprócz przedmiotu, o którym mowa w pkt D2.1
• wybór przedmiotu nie jest zależny ani od typu szkoły, do której absolwent uczęszczał, ani od przedmiotów, których uczył się w tej szkole (z wyjątkiem określonym w pkt D7).

1. Obowiązek przystąpienia do jednego egzaminu dodatkowego w części pisemnej nie dotyczy absolwenta posiadającego:

• dyplom zawodowy w zawodzie nauczanym na poziomie technika albo
• dyplom potwierdzający kwalifikacje zawodowe w zawodzie nauczanym na poziomie technika, albo
• świadectwa potwierdzające kwalifikacje w zawodzie ze wszystkich kwalifikacji wyodrębnionych w danym zawodzie nauczanym na poziomie technika, albo
• certyfikaty kwalifikacji zawodowych ze wszystkich kwalifikacji wyodrębnionych w danym zawodzie nauczanym na poziomie technika, albo
• świadectwa, o których mowa w pkt 3, i certyfikaty, o których mowa w pkt 4, ze wszystkich kwalifikacji wyodrębnionych w danym zawodzie nauczanym na poziomie technika, z uwzględnieniem przepisów rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 sierpnia 2019 r.

1. Absolwent, który wraz z deklaracją przystąpienia do egzaminu maturalnego złoży informację o posiadaniu lub zamiarze uzyskania dokumentów wymienionych w pkt D3, na świadectwie dojrzałości (jeżeli spełni warunki uzyskania go; patrz: pkt J3) – zamiast wyniku egzaminu maturalnego z obowiązkowego przedmiotu dodatkowego na poziomie rozszerzonym – będzie miał umieszczoną adnotację: „Absolwent spełnia warunki uzyskania dyplomu zawodowego / dyplomu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe w zawodzie nauczanym na poziomie technika.”.
2. Absolwent, o którym mowa w pkt D3–D4, może w danym roku przystąpić do egzaminu z nie więcej niż pięciu przedmiotów dodatkowych (do egzaminu z żadnego z tych przedmiotów nie musi jednak przystąpić obowiązkowo).
3. Absolwent, o którym mowa w pkt D3–D4, może zrezygnować z przystąpienia do egzaminu maturalnego z przedmiotu dodatkowego na poziomie rozszerzonym nie później niż na 2 tygodnie przed terminem egzaminu maturalnego (patrz: pkt G5).
4. Absolwent szkoły lub oddziału dwujęzycznego przystępuje obowiązkowo do części pisemnej egzaminu maturalnego z języka obcego nowożytnego na poziomie dwujęzycznym.
5. Absolwent szkoły lub oddziału dwujęzycznego, który posiada dokumenty wymienione w pkt D3, nie może być zwolniony z obowiązku przystąpienia do egzaminu maturalnego z języka obcego nowożytnego na poziomie dwujęzycznym.
6. Absolwent szkoły lub oddziału dwujęzycznego może rozwiązać w języku obcym, który jest jego drugim językiem nauczania, dodatkowe zadania egzaminacyjne przygotowane w tym języku z następujących przedmiotów nauczanych w języku obcym będącym drugim językiem nauczania:

• matematyki – obejmujące wymagania określone w podstawie programowej kształcenia ogólnego dla zakresu podstawowego (patrz: pkt C)
• biologii, chemii, fizyki, geografii lub historii – obejmujące wymagania określone w podstawie programowej kształcenia ogólnego dla zakresu podstawowego i rozszerzonego (patrz: pkt C).

1. Warunkiem rozwiązywania dodatkowych zadań egzaminacyjnych przygotowanych w danym języku obcym, będącym drugim językiem nauczania, jest przystąpienie do egzaminu z danego przedmiotu w języku polskim, tj.

• egzaminu obowiązkowego z matematyki na poziomie podstawowym
• egzaminu dodatkowego z: biologii, chemii, fizyki, geografii lub historii na poziomie rozszerzonym.

1. Absolwent szkoły lub oddziału z nauczaniem języka niemieckiego jako języka mniejszości narodowej nie może wybrać języka niemieckiego jako przedmiotu obowiązkowego na egzaminie maturalnym z języka obcego nowożytnego.
2. Absolwent szkoły lub oddziału z językiem nauczania mniejszości narodowej, mniejszości etnicznej lub językiem regionalnym oraz absolwent szkoły lub oddziału dwujęzycznego, w których język mniejszości narodowej, mniejszości etnicznej lub język regionalny jest drugim językiem nauczania, może przystąpić do egzaminu maturalnego z poszczególnych przedmiotów w języku polskim lub w języku danej mniejszości narodowej, mniejszości etnicznej lub języku regionalnym. Powyższa zasada nie obejmuje egzaminu maturalnego z języka polskiego oraz egzaminu z historii, geografii oraz wiedzy o społeczeństwie w zakresie treści dotyczących historii i geografii Polski.

1. Egzamin maturalny z języka obcego nowożytnego jako przedmiotu obowiązkowego i przedmiotu dodatkowego

1. Egzamin maturalny z języka obcego nowożytnego można zdawać z następujących języków: angielskiego, francuskiego, hiszpańskiego, niemieckiego, rosyjskiego i włoskiego.
2. Do egzaminu maturalnego z jednego wybranego języka obcego nowożytnego, tego samego w części pisemnej i ustnej, obowiązkowo przystępują wszyscy absolwenci ubiegający się o uzyskanie świadectwa dojrzałości. Zdający może przystąpić do egzaminu z dowolnego języka obcego nowożytnego wybranego z listy określonej w pkt E1, niezależnie ani od tego, czy danego języka uczył się w szkole, ani od tego, czy dany język był w danej szkole nauczany.
3. Absolwent szkoły lub oddziału dwujęzycznego może wybrać jako język obcy nowożytny zdawany jako przedmiot obowiązkowy dowolny język obcy nowożytny wybrany z listy określonej w pkt E1. Nie musi to być język obcy nowożytny, który był drugim językiem nauczania w szkole lub oddziale, do którego uczęszczał.
4. Język obcy nowożytny może być również wybrany jako przedmiot dodatkowy. W danym roku szkolnym absolwent obowiązkowo przystępuje do egzaminu z jednego przedmiotu dodatkowego w części pisemnej – może to być język obcy nowożytny. Absolwent może również przystąpić do egzaminów z nie więcej niż pięciu kolejnych przedmiotów dodatkowych, wśród których mogą być języki obce.
5. Absolwent szkoły lub oddziału dwujęzycznego przystępuje obowiązkowo do części pisemnej egzaminu maturalnego z języka obcego nowożytnego na poziomie dwujęzycznym. Może to być dowolny język obcy nowożytny wybrany z listy określonej w pkt E1. Nie musi to być język obcy nowożytny, który był drugim językiem nauczania w szkole lub oddziale, do którego uczęszczał.
6. Jeżeli absolwent wybrał jako przedmiot dodatkowy język obcy nowożytny, który zdawał również jako przedmiot obowiązkowy, wówczas przystępuje do egzaminu z tego języka:

• albo wyłącznie w części pisemnej – na poziomie rozszerzonym albo dwujęzycznym (z zastrzeżeniem pkt E5)
• albo w części ustnej i w części pisemnej – wyłącznie na poziomie dwujęzycznym.

1. Jeżeli absolwent wybrał jako przedmiot dodatkowy inny język obcy nowożytny niż ten, który zdawał jako przedmiot obowiązkowy, wówczas przystępuje do egzaminu z tego języka:

• albo wyłącznie w części pisemnej – na poziomie rozszerzonym albo dwujęzycznym
• albo w części ustnej i w części pisemnej, wybierając jedną z dwóch opcji:

1. część ustna – bez określania poziomu i część pisemna – na poziomie rozszerzonym albo
2. część ustna – na poziomie dwujęzycznym i część pisemna – również na poziomie dwujęzycznym.
3. Opcje wyboru języka obcego nowożytnego jako przedmiotu obowiązkowego oraz dodatkowego zostały przedstawione graficznie na Rysunku 1. Należy pamiętać, że absolwenci szkół lub oddziałów dwujęzycznych obowiązkowo przystępują do części pisemnej egzaminu maturalnego z języka obcego nowożytnego na poziomie dwujęzycznym (patrz: pkt E5).

1. Ocenianie i wyniki egzaminu maturalnego

1. Wyniki egzaminów w części ustnej i pisemnej.

1. Aby zdać egzamin maturalny, absolwent musi:

• otrzymać co najmniej 30% punktów możliwych do uzyskania z egzaminu z każdego przedmiotu obowiązkowego w części ustnej i w części pisemnej
• otrzymać co najmniej 30% punktów z części pisemnej egzaminu z jednego przedmiotu dodatkowego na poziomie rozszerzonym – a w przypadku języków obcych nowożytnych – na poziomie rozszerzonym albo dwujęzycznym. Żaden z wyżej wymienionych egzaminów nie może również zostać unieważniony.

1. Absolwent, o którym mowa w pkt D3–D4, zdał egzamin maturalny, jeżeli z każdego przedmiotu obowiązkowego w części ustnej i w części pisemnej otrzymał co najmniej 30% punktów możliwych do uzyskania.
2. Egzamin uważa się za niezdany, jeżeli:

• nie został spełniony którykolwiek z warunków podanych w pkt 2 (z wyjątkiem osób, o których mowa w pkt 3) oraz/lub
• egzamin z któregokolwiek przedmiotu obowiązkowego lub z jednego przedmiotu dodatkowego w części pisemnej został unieważniony albo w trakcie samego egzaminu, albo w wyniku stwierdzenia niesamodzielnego rozwiązywania zadań podczas sprawdzania prac.

1. Jeżeli zdający nie zda któregokolwiek egzaminu z przedmiotu obowiązkowego w części ustnej, może przystępować do egzaminów z kolejnych przedmiotów, zgodnie z określonym harmonogramem.
2. Wyniki egzaminów z przedmiotów dodatkowych, do których absolwent przystępuje dobrowolnie, nie mają wpływu na zdanie egzaminu. Odnotowuje się je jednak na świadectwie dojrzałości.
3. Absolwent, który zadeklarował przystąpienie do egzaminu maturalnego z więcej niż jednego przedmiotu dodatkowego, ale do egzaminu z tego przedmiotu lub tych przedmiotów nie przystąpił, na świadectwie dojrzałości będzie miał w przypadku tych przedmiotów odnotowany wynik 0%. Chcąc przystąpić do egzaminu z takiego przedmiotu w kolejnych latach, będzie zobowiązany wnieść opłatę za przystąpienie do tego egzaminu.
4. Absolwent szkoły lub oddziału dwujęzycznego, który zadeklarował zamiar rozwiązywania dodatkowych zadań z danego przedmiotu w drugim języku nauczania (patrz: pkt D9), ale nie przystąpił do tego egzaminu, na świadectwie dojrzałości będzie miał w przypadku tego przedmiotu odnotowany wynik 0%.
5. Absolwent, który zdał egzamin maturalny, otrzymuje świadectwo dojrzałości i jego odpis.
6. Świadectwo zawiera szczegółowe wyniki, jakie zdający uzyskał. W przypadku egzaminów w części pisemnej (zarówno z przedmiotów obowiązkowych, jak i dodatkowych) podane będą dwie liczby: wynik w procentach oraz wynik na skali centylowej.

• Wynik w procentach to odsetek punktów (zaokrąglony do liczby całkowitej), które absolwent uzyskał za rozwiązanie zadań zawartych w arkuszu egzaminacyjnym. Na przykład jeśli absolwent za rozwiązanie zadań z matematyki na poziomie rozszerzonym zdobył 39 punktów spośród 50 możliwych do zdobycia, to uzyska wynik równy 78%.
• Wynik na skali centylowej to odsetek liczby maturzystów (zaokrąglony do liczby całkowitej), którzy uzyskali z danego przedmiotu na danym poziomie wynik taki sam lub niższy niż dany absolwent. Na przykład zdający, którego wynik centylowy z matematyki na poziomie rozszerzonym wynosi 82, dowie się, że 82% wszystkich maturzystów, którzy przystąpili do egzaminu maturalnego z matematyki na poziomie rozszerzonym, uzyskało za rozwiązanie zadań wynik taki sam jak on lub niższy, a 18% maturzystów uzyskało wynik wyższy.

1. Na świadectwie dojrzałości nie jest zamieszczana informacja o sposobie dostosowania warunków lub formy przeprowadzania egzaminu maturalnego.
2. Uprawnienia laureatów i finalistów olimpiad przedmiotowych

1. Absolwent szkoły ponadpodstawowej będący laureatem lub finalistą olimpiady przedmiotowej jest zwolniony z egzaminu maturalnego z danego przedmiotu, zgodnie z Komunikatem ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania, na podstawie zaświadczenia stwierdzającego uzyskanie tytułu laureata lub finalisty.
2. Uprawnienie określone w pkt 1 przysługuje maturzyście również wówczas, gdy jest laureatem lub finalistą olimpiady z przedmiotu, który nie był nauczany w szkole, którą ukończył.
3. Nie później niż na 2 tygodnie przed egzaminem maturalnym laureat lub finalista olimpiady przedmiotowej może dokonać zmiany w deklaracji ostatecznej w zakresie przedmiotu, z którego został laureatem lub finalistą. Absolwent może:

• wybrać egzamin z tego przedmiotu jako kolejny przedmiot dodatkowy (pod warunkiem, że ogólna liczba przedmiotów zdawanych jako dodatkowe nie przekracza sześciu lub pięciu [w przypadku osób, o których mowa w pkt D3–D4])
• zmienić wskazany w deklaracji przedmiot (zarówno obowiązkowy język obcy, jak i przedmiot dodatkowy) na ten, z którego został laureatem lub finalistą
• zmienić poziom egzaminu z języka obcego nowożytnego jako przedmiotu dodatkowego, jeżeli został laureatem lub finalistą olimpiady z tego języka obcego.

Maturzysta składa stosowny wniosek do przewodniczącego zespołu egzaminacyjnego (dyrektora szkoły), który niezwłocznie informuje o tym fakcie okręgową komisję egzaminacyjną.

1. Absolwent zwolniony z egzaminu będzie miał na świadectwie dojrzałości w rubryce danego przedmiotu wpisany wyraz – odpowiednio – „zwolniony” albo „zwolniona”, maksymalny wynik, tj. „100%” (wynik procentowy) oraz „100” (wynik na skali centylowej) oraz informację o uzyskanym tytule laureata lub finalisty.
2. W przypadku egzaminu z języka obcego nowożytnego zdawanego jako przedmiot dodatkowy – zwolnienie z egzaminu będzie równoznaczne z uzyskaniem z tego języka najwyższego wyniku na poziomie wskazanym w deklaracji.
3. W przypadku absolwenta szkoły lub oddziału dwujęzycznego uzyskanie tytułu laureata lub finalisty olimpiady z zakresu danego języka obcego nowożytnego jest równoznaczne z uzyskaniem najwyższego wyniku na poziomie dwujęzycznym (patrz: pkt D7 oraz E5).
4. W przypadku absolwenta szkoły lub oddziału dwujęzycznego, który zadeklarował rozwiązywanie na egzaminie maturalnym dodatkowych zadań z przedmiotu nauczanego w drugim języku nauczania (patrz: pkt D9), uzyskanie tytułu laureata lub finalisty olimpiady z zakresu danego języka obcego nowożytnego lub z zakresu przedmiotu nauczanego w drugim języku nauczania nie zwalnia z przystąpienia do rozwiązywania dodatkowych zadań w języku obcym.
5. Unieważnienie egzaminu maturalnego
   
6. Naruszenie przepisów egzaminu
   
7. Wgląd do pracy egzaminacyjnej
   
   
8. Przystąpienie do egzaminu w latach kolejnych
   
   
9. Podsumowanie

Egzamin maturalny od 2023 r. wieńczy proces wchodzenia w życie podstawy programowej kształcenia ogólnego, którą zaczęto stosować w klasach I liceum ogólnokształcącego i technikum od roku szkolnego 2019/2020.

W 4-letnich liceach ogólnokształcących od roku szkolnego 2022/2023, a w 5-letnich technikach – od 2023/2024 egzamin maturalny będzie przeprowadzany na nowych zasadach.

1. Egzamin będzie sprawdzał opanowanie przez absolwentów wiadomości i umiejętności określonych w wymaganiach ogólnych i szczegółowych w podstawie programowej kształcenia ogólnego z 2018 r.
2. Przedmioty, z których trzeba obowiązkowo zdawać egzamin maturalny, będą takie same jak w latach 2010–2022 (2023 – w przypadku technikum), jednakże każdy absolwent będzie musiał również obowiązkowo zdać (tj. otrzymać co najmniej 30% punktów możliwych do uzyskania) egzamin z jednego przedmiotu dodatkowego w części pisemnej na poziomie rozszerzonym lub – w przypadku języka obcego nowożytnego – rozszerzonym albo dwujęzycznym.
3. Absolwenci szkół lub oddziałów dwujęzycznych obowiązkowo przystępują do części pisemnej egzaminu maturalnego z języka obcego nowożytnego na poziomie dwujęzycznym.
4. Nowe uprawnienia nabywają osoby posiadające dokumenty potwierdzające umiejętności zawodowe na poziomie technika (dyplomy, świadectwa, certyfikaty). Osoby posiadające takie dokumenty nie muszą przystąpić i zdać egzaminu z jednego przedmiotu dodatkowego w części pisemnej na poziomie rozszerzonym lub – w przypadku języka obcego nowożytnego – rozszerzonym albo dwujęzycznym.

Podobnie jak w latach ubiegłych:

1. wyniki części pisemnej egzaminu maturalnego będą wyrażane w procentach i na skali centylowej
2. wyniki egzaminu maturalnego – w szczególności wyniki egzaminów przeprowadzanych na poziomie rozszerzonym – będą wykorzystywane w rekrutacji do szkół wyższych, zastępując przeprowadzane przed 2005 r. egzaminy wstępne na uczelnie
3. egzamin maturalny zapewni:

• jednolitość zadań i zasad oceniania rozwiązań zadań w całym kraju – wszyscy abiturienci rozwiązują ten sam zestaw zadań, a ich odpowiedzi są oceniane według tych samych zasad opracowanych przez Centralną Komisję Egzaminacyjną
• obiektywizm oceniania – kodowane prace egzaminacyjne są oceniane przez zewnętrznych egzaminatorów
• porównywalność wyników.

Egzamin maturalny w 2023 i 2024